Διαταραχές Προφορικού Λόγου
Σε γενικές γραμμές οι συχνότερες διαταραχές του Λόγου και της Ομιλίας είναι οι εξής:
Απλή καθυστέρηση Λόγου
Το παιδί καθυστερεί να μιλήσει και να εξελίξει το λόγο του γενικότερα (λεξιλόγιο, κατανόηση κ.λπ.). Τυπικά, η καθυστέρηση αυτή «σταματά» να υπάρχει έως τα 5 έτη. Αυτό δε σημαίνει σε καμία περίπτωση πως οι γονείς πρέπει να περιμένουν έως και τα πέντε έτη του παιδιού για να λάβουν τη γνώμη ενός λογοθεραπευτή.
Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ)
Πρόκειται για αναπτυξιακή γλωσσική διαταραχή με σοβαρή καθυστέρηση στην εξέλιξη του λόγου. Συνήθως το παιδί σημαντικά αργοπορεί να εκφέρει τις πρώτες λέξεις, οι οποίες συνήθως είναι δυσκατάληπτες και το λεξιλόγιό του αυξάνεται με πολύ αργό ρυθμό. Ανάλογα με την περίπτωση, το παιδί δίνει την εντύπωση πως δε κατανοεί το λόγο και δεν εκτελεί εντολές. Διακρίνεται σε ΕΓΔ εκφραστικού και ΕΓΔ μεικτού αντιληπτικο-εκφραστικού τύπου (Γιαννοπούλου,2009).
Διαταραχή της άρθρωσης
Πρόκειται για δυσκολία του παιδιού να εκφέρει με το σωστό τρόπο τους ήχους της γλώσσας. Εάν τα λάθη του στην άρθρωση είναι πολλαπλά, αυτό έχει ως συνέπεια πολλές φορές η ομιλία του να είναι δυσκατάληπτη και να μη γίνεται κατανοητό αυτό που θέλει να πει από τον κοινωνικό του περίγυρο. Όταν η δυσκολία του παιδιού είναι μεγάλη, συνήθως οι γονείς είναι οι μόνοι που προσαρμόζονται/συνηθίζουν στο λανθασμένο τρόπο άρθρωσης του παιδιού τους και δείχνουν να το κατανοούν. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που βρίσκουν ‘’χαριτωμένο’’ το παιδί που παράγει λάθος ορισμένα φωνήματα, με αποτέλεσμα να αργούν να επισκεφτούν ένα λογοθεραπευτή. Παραταύτα, αυτό που θα πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως η ομιλία του παιδιού θα πρέπει να έχει αποκατασταθεί πριν αυτό πάει στο δημοτικό σχολείο για αποφυγή αρνητικής επιρροής στη σχολική του επίδοση.
Φωνολογική Διαταραχή
Πρόκειται για δυσκολία στο σύστημα των ήχων της ομιλίας. Θα χαρακτηριζόταν ως «σύγχυση» κατά την αποτύπωση των φωνολογικών κανόνων που διέπουν το σύστημα αυτό. Το παιδί σε αυτήν την περίπτωση πραγματοποιεί αλλοιώσεις, μεταθέσεις (μετακινήσεις) φωνημάτων και συλλαβών, καθώς και παραλείψεις φωνημάτων.
Δυσαρθρία
Νευρολογική διαταραχή που σχετίζεται με το μυϊκό τόνο. Ανάλογα με τον τύπο δυσαρθρίας, υπάρχει αδυναμία στο συντονισμό των υποσυστημάτων της ομιλίας, δηλαδή στην αναπνοή, την άρθρωση, τη φώνηση και την προσωδία.
Αναπτυξιακή Λεκτική Απραξία
Νευρολογική διαταραχή που δε σχετίζεται με το μυϊκό τόνο. Υπάρχει μεγάλη δυσκολία στο συντονισμό των κινήσεων των αρθρωτών για παραγωγή ομιλίας. Επιπλέον, το άτομο παρουσιάζει δυσκολία στην τοποθέτηση των ήχων στη σειρά (διαδοχοκίνηση/αλληλουχία ήχων). Πραγματοποιούνται, επίσης, ασταθή λάθη κατά την ομιλία(π.χ., μπορεί το παιδί να λέει κάποιες φορές "καπέλο'' κι άλλες ''παπέλο", κάποιες φορές ''μπανάνα'' κι άλλες ''νάνα'' κ.ο.κ). Μπορεί να υπάρξει έντονη σιελόρροια, καθώς και διαταραχές στην προσωδία (με μονότονη ομιλία, χωρίς χρωματισμό, δυσκολία στον τονισμό και στην ταχύτητα της ομιλίας η οποία μπορεί να είναι είτε πολύ αργή είτε πολύ γρήγορη). Τέλος, παρατηρείται μεγαλύτερη δυσκολία στη σωστή εκφορά των φθόγγων όσο αυξάνεται η πολυπλοκότητα των ήχων ή της φράσης.
Τραυλισμός
Ο τραυλισμός είναι μια διαταραχή επικοινωνίας όπου η ροή της ομιλίας διακόπτεται από επαναλήψεις ήχων, συλλαβών, λέξεων και φράσεων, επιμηκύνσεις ήχων ή/και απότομες διακοπές ήχων και συλλαβών. Μπορεί επίσης να υπάρξουν ασυνήθιστες κινήσεις στο σώμα ή μορφασμοί που σχετίζονται με την προσπάθεια του ατόμου να μιλήσει (The Stuttering Foundation, 2015).
Διαταραχές Φώνησης/Παιδική Δυσφωνία
Πρόκειται για διαταραχές σχετιζόμενες με την φωνή του ατόμου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η ποιότητα της φωνής αλλάζει (βραχνή, διακοπτόμενη κ.λπ.) κι επηρεάζεται η ένταση κι ο τόνος της. Μπορεί να οφείλεται σε ψυχολογικούς, νευρολογικούς, οργανικούς ή λειτουργικούς παράγοντες.
Αρθρογράφος / Συντάκτης
Καραμαλίκη Ελευθερία
Λογοθεραπεύτρια